Đôi khi, một cuốn sách liên quan và bị phụ thuộc về mặt ý nghĩa vào nhiều cuốn sách khác vì chúng cùng chung tác giả. Đây không phải là sự lựa chọn ngẫu nhiên. Muốn biết chúng ta có sử dụng đúng kinh nghiệm của mình để hiểu một cuốn sách không, cách hiệu quả nhất là hãy hỏi chính mình xem liệu bạn có thể đưa ra một ví dụ cụ thể cho một luận điểm mà bạn cho rằng mình đã hiểu hay không.
Vấn đề là nếu một độc giả đã hiểu nội dung một cuốn sách, anh ta có thể bất đồng với nó nữa không? Việc đọc tích cực yêu cầu người đọc phải đưa ra quyết định của chính mình. Các quy tắc đọc phân tích đều hướng tới việc vượt qua trở ngại này. Có hai loại phần thưởng.
Độc giả nên xem và làm theo phần hướng dẫn này. Anh ta cần chú ý đến sự khác biệt giữa kiến thức thực tế và quan điểm cá nhân cũng như chú ý đến tác giả. Vì vậy, chính bạn phải tạo lập được các thuật ngữ và đưa tác giả đến với những thuật ngữ đó, chứ không phải ngược lại.
Ví dụ các câu hỏi mang tính lý thuyết sau: Vấn đề đó có tồn tại không? Nó thuộc loại nào? Tại sao nó tồn tại? Nó có thể tồn tại trong điều kiện nào? Nó phục vụ mục đích gì? Hậu quả do sự tồn tại của nó gây ra? Những thuộc tính đặc trưng của nó là gì? Mối liên hệ giữa nó và những vấn đề khác cùng loại hoặc khác loại như thế nào? Nó sẽ diễn biến ra sao? Hoặc những câu hỏi mang tính thực hành như: Nên tìm kiếm những mục tiêu nào? Lựa chọn phương tiện nào cho một mục đích cụ thể? Phải làm gì và theo trình tự nào để đạt được mục đích nhất định? Trong điều kiện hiện tại, làm thế nào là đúng hoặc tốt hơn nên làm gì? Trong hoàn cảnh nào thì làm việc này tốt hơn làm việc kia? Bạn cứ đặt giả thuyết và sau đó xem điều gì xảy ra. Những cuốn sách thuần tuý thông báo cho bạn những điều bạn chưa biết nhưng không giúp bạn hiểu được bản chất của chúng thì tình trạng cũng như trên.
Điều đó có nghĩa là đọc càng tích cực càng tốt, và bạn phải nỗ lực - sự nỗ lực mà bạn hy vọng sẽ được đền đáp lại. Thực tế là với sách tồi, không có gì cần phải nắm bắt cả. Đó là chúng tôi hiểu được quan điểm chính trị của bạn, nhưng chúng tôi theo một lập trường khác.
Trước tiên, ta có thể chuyển các quy tắc cấu trúc thành các đồng dạng hư cấu như sau: Thuật ngữ tạo nên nhận định. Nhưng ông cũng thường xuyên yêu cầu người đọc đánh giá xem những điều ông nói có đúng với kinh nghiệm của bản thân họ không.
Ví dụ , rất nhiều bài thơ hay nói về mâu thuẫn giữa tình yêu và thời gian, giữa cuộc sống và cái chết, giữa vẻ đẹp nhất thời và sự chiến thắng của cái vĩnh cửu. Từ đó, ta có thể rút ra kết luận ngẫu nhiên rằng nếu không có loại vật chất nào tồn tại mà không có các bộ phận, thì một điểm, theo định nghĩa của Euclid, không phải là vật chất. Nhưng cơ bản, có ba câu trả lời chính là: có, không, và chúng ta không thể biết được.
Các phần được kết hợp và lồng ghép với nhau khi trình độ thực hiện đã lên đến mức tự động hoá. Với khái niệm đọc bên trong, chúng tôi muốn nói tới quá trình đọc một cuốn sách bằng cách sử dụng thông tin trong chính cuốn sách đó, trong sự độc lập tương đối với những cuốn sách khác. Tạo lập một loạt các nhận định trung tính cho tất cả cá tác giả bằng cách đặt ra một loạt câu hỏi có thể tìm thấy câu trả lời trong các cuốn sách, dù câu hỏi đó có được trả lời rõ ràng hay không.
Đứa trẻ đã là một độc giả trưởng thành theo nghĩa có thể đọc hầu hết mọi thứ, nhưng vẫn chưa được nhuần nhuyễn. Nó có thể giúp bạn hiểu sâu hơn về thứ tự và cách sắp xếp các đơn vị kiến thức nhưng vẫn có giới hạn của nó. Trong quá trình sáng tác, tác giả có thể diễn đạt một nhận định theo nhiều cách khác nhau.
Aristotle đã nói cốt truyện là linh hồn của truyện. Không những một câu đơn có thể diễn tả một vài nhận định nhờ tính đa nghĩa hay tính phức tạp, mà cùng một nhận định còn có thể được diễn đạt thông qua hai hay nhiều câu khác nhau. Định lý 5 chỉ chứng minh mối quan hệ giữa giả thiết và kết luận đúng.